اواخر ماه پیش، شرکت گارتنر یه پیش‌بینی منتشر کرد و گفت: «تا سال ۲۰۲۶ ترافیک معمول موتورهای جستجو به اندازه ۲۵٪ پایین میاد» و «بخشی از سهم بازار سرچ توسط چت‌بات‌های AI به تصاحب در میاد»
پیش‌بینی که به نظر میرسه حداقل تا الان شواهد زیادی نداره، مثلا مایکروسافت بخش‌های زیادی از Bing رو با AI ترکیب کرد، حتی یک چت‌بات رایگان به اسم Copilot منتشر کرد که بیشتر تواناییش در همین جستجو کردن هست، با تمام اینا نتونست سهم خودش رو در بازار حتی به اندازه ۱ درصد افزایش بده.
با تمام این‌ها اگه حرف‌های گارتنر درست باشه این میتونه یه زنگ خطر حسابی رو داخل گوگل به صدا در بیاره، البته شاید هم قبلا به صدا در آورده.
چرا گارتنر اعتقاد به افت ۲۵ درصد دارد؟
آلن آنتین میگه: ما یهو دیدیم ChatGPT خیلی سریع تونست به محبوبیت برسه. سریع‌ترین زمان ممکن رو گرفت تا به ۱۰۰ میلیون کاربر فعال در ماه برسه…
که خب این رشد متوقف شده، درسته. ولی بهتره به شکل گسترده‌تر به موتورهای پاسخگو فکر کنیم. بعضی‌ها از ChatGPT، Claude و چت بات‌های دیگه استفاده می‌کنن تا مثل یه موتور جستجو به سوالاتشون جواب بگیرن. از اونجایی که این بات‌ها دیگه کم کم دارن به اینترنت به صورت زنده وصل می‌شن، جواب‌هایی که می‌دن هم داره روز به روز قابل اعتمادتر میشه. اینا قطعاً آخرین‌ها هم نیستن.
ما خودمون که تعداد کل جستجوهای اینترنتی رو نمی‌شماریم، واسه همین از منابع دیگه این عدد میاد، ولی می‌گن که در روز بیشتر از ۸ میلیارد جستجو انجام میشه. خب حتی اگه ۱۰۰ میلیون نفر هم از ChatGPT استفاده کنن شاید بگی که «هیچوقت همچین کاهش ترافیکی تو سرچ ایجاد نمیشه، مگه اینکه کلی بازیگر دیگه هم بیان تو بازار». دلیل اینکه ما به همچین افول احتمالی در ترافیک جستجو رسیدیم اینه که هنوز شرکت‌های بزرگ دیگه، که همشون دسترسی به بخش عظیمی از اینترنت رو کنترل می‌کنن (غیراز گوگل) هیچ کاری تو این زمینه نکردن.
فکر کن ببین، بیشتر از ۱٫۵ میلیارد آیفون اپل وجود داره. فقط کافیه یک آپدیت جدید بیاد. اون موقعه دیگه یک شبه روش دسترسی به اون حجم عظیم جستجوهای روزانه عوض میشه، بدون اینکه مردم نیاز به دانلود، نصب یا اشتراک یه نسخه از ChatGPT داشته باشن.
آیا اپل از درآمد سالانه ۱۸ میلیارد دلاری از سمت گوگل‌را رها می‌کند؟
آلن آنتین: تغییر تو بازار میتونه با یه نقطه ورود کاملاً جدید شروع بشه. اون موقع احتمالاً زمان می‌بره تا رفتار کاربرها هم تغییر کنه. ولی ممکنه خیلی سریع‌تر هم این اتفاق بیفته، اگه یه شرکت بزرگ یه تصمیم تجاری بگیره و بگه “خب، ما دیگه همچین همکاری رو نمی‌خوایم. “
عدد ۲۵٪ از کجا آمد؟
آلن آنتین: می‌دونم که عدد ۲۵٪ رو هم باور نمی‌کنی، ولی اولین عدد خیلی بزرگ‌تر از این بود! فکرش این بود که احتمال داره به جز ChatGPT چند نقطه ورود دیگه هم درست بشه، بعدم اگه شرکت‌های دیگه که همشون دسترسی زیادی به توزیع محتوا دارن بیان تو کار، پس ممکنه خیلی خیلی سریع‌تر هم به اون نقطه افول برسیم.
بحث اصلی ما این بود که خب، ما نمی‌دونیم این چرخه چه شکلی پیش میره پس… فقط احتمال دادیم که ظرف یکی دو سال یکی از این اتفاقات محتمل بیفته: یا ورود شرکت‌های جدید سرعت بگیره، یا کلاً روابط و پلتفرم‌های فعلی زیر و رو بشن. بعد که روی هر کدوم از این اتفاق‌ها یه عدد احتمال گذاشتیم، به این نتیجه رسیدیم که «خب، می‌تونیم به اون نقطه برسیم». واسه همین خیلی هم علمی نیست. با یه سری گفته‌های احتمالی به اینجا رسیدیم.
موتورهای جستجو کارکرد متفاوتی با چت‌بات‌ها دارند؟
آلن: من یه فرضیه‌ای دارم که میگه جستجو تو اینترنت بیشتر برای پیدا کردن یه آدرس خاصه، ولی چت‌بات‌ها می‌تونن کنجکاوی رو راضی کنن. تا یه حدودی همدیگه رو پوشش می‌دن، ولی نه خیلی زیاد.
بستگی داره چه پلتفرمی رو داری استفاده می‌کنی. مثلاً چیزی مثل Perplexity که رابط کاربریش اول با هوش مصنوعی کار میکنه و جواب‌ها رو خیلی راحت و جمع و جور بهت میده، بعدشم میگه من این جواب رو از کجا آوردم… یعنی یه مدل ترکیبی بهت میده. در حالی که یه چت بات خالص شاید بیشتر حس کنجکاویت رو راضی کنه ولی خب منبعش معلوم نیست که از کجا آورده، پس باید خودت بری درستی اون حرف رو چک کنی.
ولی فرض کن داری تحقیق می‌کنی و گوشی رو برداشتی می‌خوای به یه سوالی جواب برسی. اگه به درستی جواب این‌طور سیستم‌ها اعتماد داشته باشی دیگه چرا بری کلی لینک از موتور جستجوی معمول باز کنی؟ به خودت میگی: «خب همون لحظه تو دو سه تا جمله جوابمو گرفتم که!». بستگی داره به پیچیدگی کسی که داره جستجو رو میکنه، اینکه چقدر با خروجی‌های مختلف سر و کله زده.
سروش احمدی
در جمع‌بندی حرف‌های آلن میشه اول این رو فهمید که عدد ۲۵ درصد مبنای تحقیقاتی نداشته، از طرف دیگه تعداد چت‌بات‌هایی که به داده‌های لحظه‌ای اینترنت دسترسی داشته باشن زیاد نیست و حتی عملکرد درستی هم ندارن، اما شانس برای سرویس‌هایی مثل Perplexity بیشتر هست، چون این سرویس‌ها یک جور موتور جستجوی تخصصی بر مبنای AI هستن. درسته که خود گوگل هم به مرور داره شبیه به Perplexity میشه اما این استارتاپ شانس بالایی به خاطر نداشتن سهم در بازار داره، در واقع وقتی سهمی در بازار ندارید میتونید دست به تغییرات یا خلاقیت‌های بزرگ بزنید، راهی که امروز کاملا برای گوگل بسته هست.
با تمام این‌ها گوگل به عنوان شرکتی که بخش بزرگی از درآمدش رو از بخش جستجو داره تمام توان و تلاش خودشو برای حفظ این بازار انجام میده، در کنار این‌ها نباید فراموش کنیم که بهترین چت‌بات مناسب جستجو در حال حاضر نه بینگ، بلکه جمنای خود گوگل هست.